Λίστα αντικειμένων
Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. / Παράρτημα Πελοποννήσου & Δυτικής Στερεάς Ελλάδας ανταποκρινόμενο στα πλαίσια της διαβούλευσης επί των προσχεδίων της Αναθεώρησης Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, Υδατικού Διαμερίσματος Βόρειας Πελοποννήσου (EL02) και Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (EL04) σημειώνει τις παρακάτω γενικές παρατηρήσεις και ακολούθως διατυπώνει επιμέρους παρατηρήσεις σε σημεία των οριζόμενων μέτρων (βασικών και συμπληρωματικών).
Καταρχήν, οι εδαφικές περιοχές που εντάσσονται στις λεκάνες απορροής ποταμών των υδατικών διαμερισμάτων Βόρειας Πελοποννήσου (EL 02) και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (EL04) είναι κατεξοχήν αγροτικές περιοχές. Επίσης, βάσει των στοιχείων που αναπτύσσονται και στα υποστηρικτικά κείμενα των προσχεδίων της 2ης Αναθεώρησης, τα ετήσια ύψη υδροκρημνισμάτων που δέχονται είναι υψηλά έως πολύ υψηλά. Όπως αποτυπώνεται επίσης στα κείμενα του προσχεδίου στα περισσότερα υπόγεια υδατικά συστήματα των υδατικών διαμερισμάτων EL02 & EL 04, το μέσο ετήσιο πλεόνασμα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο των 2x106 m3 και δεν εντοπίζονται ελλειμματικές συνθήκες.
Η αγροτική καλλιέργεια, χωρίς άρδευση δεν μπορεί να αποφέρει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να βελτιώσουν και να αυξήσουν την παραγωγή τους και να κάνουν τις αγροτικές δραστηριότητες βιώσιμες και ανταγωνιστικές. Δυστυχώς παρά του ότι οι αναφερόμενες περιοχές διαθέτουν πλούσιο επιφανειακό και υπόγειο υδατικό δυναμικό, δεν έχουν γίνει από την Πολιτεία τα κατάλληλα έργα υποδομής και οι αναγκαίες επεκτάσεις υφιστάμενων, προκείμενου να δοθούν στον αγροτικό τομέα προς χρήση, συλλογικά αρδευτικά δίκτυα μέσω επιφανειακών κυρίως υδάτων. Ως εκ τούτου, η προσφορότερη ατομική λύση για τους παραγωγούς, παραμένει η εκμετάλλευση των υπόγειων υδατικών συστημάτων, διαμέσου υδροληψιών (πηγαδιών και γεωτρήσεων).
- Σε οποιοδήποτε κείμενο που ορίζει μέτρα, αποστάσεις και κανόνες, το σημαντικότερο κεφάλαιο για την αποφυγή παρεξηγήσεων ή διενέξεων, αποτελούν οι ΟΡΙΣΜΟΙ των περιγραφόμενων όρων (όπως: γεώτρηση, πηγάδι, τάφρος, νόμιμα υφιστάμενη υδροληψία, υδατόρεμα, κλπ).
Απαιτείται λοιπόν να συμπεριληφθεί κεφάλαιο, όπου θα καθοριστεί με σαφήνεια ο κάθε όρος που περιλαμβάνεται στα μέτρα.
- Στο μέτρο ΧΧΧΒ0401, (Προστασία σημείων/πεδίων υδροληψίας ύδατος που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση από Υπόγεια Υδατικά Συστήματα) .
Ορίζεται και πολύ σωστά, περίμετρος της ζώνης Ι (απόλυτης προστασίας). Βάσει των πραγματικών συνθηκών στην ύπαιθρο, πολλές φορές δεν είναι δυνατό αυτό να εφαρμοσθεί - υλοποιηθεί, τόσο για τις νέες υδροληψίες όσο και για τις υφιστάμενες. Είναι αναγκαίο να συμπεριληφθούν και εναλλακτικές προσεγγίσεις για αυτή την οριοθέτηση, διαφορετικά στο πεδίο σε πλείστες περιπτώσεις, δεν θα είναι δυνατή η εφαρμογή του εν λόγω μέτρου.
Για τις προβλέψεις του μέτρου στο EL04 (όπως αναφέρεται στην v.2 05.05.2023), για τον ορισμό της ζώνης ΙΙ θεωρούμε ότι οι προτάσεις για όλα τα ΥΥΣ είναι πολύ μεγάλες (π.χ. Καρστικά: 1000m ανάντη και 500m κατάντη, Κοκκώδη περιμετρικά 500m, κ.τ.λ.) και θα δημιουργήσουν πολλά προβλήματα.
- Στο μέτρο ΧΧΧΒ0403, (Προστασία υδροληπτικών έργων ύδατος που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση από Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα).
Πολύ σωστά ορίζονται οι Ζώνες ασφαλείας για την προστασία του νερού. Ωστόσο είναι οξύμωρο. οι προτεινόμενες ζώνες των επιφανειακών υδατικών συστημάτων να έχουν μικρότερη έκταση από τις ζώνες που καθορίζονται για τα έργα υδροληψίας που μαστεύουν υπόγεια υδατικά συστήματα. Στα επιφανειακά συστήματα μπαίνει ανώτατο εύρος ζώνης 300μ. και στα υπόγεια π.χ. 400 ή 600μ.(??)
- Στο μέτρο ΧΧΧΒ0501, (Περιορισμοί, όροι και προϋποθέσεις κατασκευής υδροληπτικών έργων απόληψης υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για νέες χρήσεις, καθώς και της επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων ύδατος). Αναφέρεται ότι «Η επιμέρους Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη που συντάσσεται από μελετητή (κάτοχο μελετητικού πτυχίου), με ευθύνη του αιτούντος την άδεια, στην οποία θα περιγράφονται….»
Βάσει των προβλέψεων της νομοθεσίας, όταν πρόκειται για δημόσια σύμβαση, η εκπόνηση γίνεται βάσει του ν. 4412 (από κατόχους μελετητικού πτυχίου). Για τις ιδιωτικές συμβάσεις όμως (ιδιωτικά έργα, μελέτες), δεν υπάρχει απαίτηση από την νομοθεσία, που να προβλέπει ότι η σύνταξη θα πρέπει να γίνεται από κατόχους μελετητικού πτυχίου. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ΠΔ 344/2000 (ΦΕΚ 297/Α/29.12.2000) όπως ισχύει, οι μελέτες αυτές συντάσσονται από Γεωλόγους (αρθ. 13, 14).
- Μ02Σ0806: Περιορισμοί, όροι και προϋποθέσεις κατασκευής νέων έργων υδροληψίας στα Υποσυστήματα EL0200171 και EL0200173 του ΥΥΣ EL0200170 Βόρειας Κορινθίας, καθώς και στο ΥΥΣ EL0200200 (Αραχναίο).
Είναι απολύτως αντιληπτό ότι λόγω των προβλημάτων υφαλμύρινσης, απαιτείται να ληφθούν μέτρα. Ωστόσο, η εφαρμογή μιας συνολικής και τόσο εκτεταμένης ζώνης απαγόρευσης ενέχει τον κίνδυνο να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από ό,τι προσπαθεί να λύσει. Είναι γεγονός ότι τοπικά (σε ανθρακικούς σχηματισμούς, λόγω άμεσης επαφής με την θάλασσα) εντοπίζονται ΥΓ που έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις ιόντων χλωρίου, λόγω φυσικών αιτίων. Μεγάλο τμήμα της περιοχής απαγόρευσης (λόγω άλλης στρωματογραφίας), υδρογεωλογικά δεν έχει πρόβλημα. Η απαγόρευση χωρίς την παροχή εναλλακτικών λύσεων, εκτιμούμε ότι θα οδηγήσει σε δημιουργία παράνομων υδροληψιών και ανεξέλεγκτων αντλήσεων.
Προτείνεται στην 2η Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ, η συνέχιση των προβλέψεων της 1ης Αναθεώρησης, αλλά με εντατικοποίηση των ελέγχων, τόσο στις υφιστάμενες όσο και στις νέες ΥΓ (π.χ. ετήσια δήλωση καταναλώσεων νερού & ενέργειας, υποβολή χημικών αναλύσεων νερού, κ.τ.λ.).
- Μ02Σ0811, Μ02Σ0812, Μ02Σ0813: Επιπρόσθετα των περιορισμών-απαγορεύσεων που προβλέπονται στα Μέτρα Μ04Β0401, Μ04Β0501 και Μ02Σ0806 ορίζονται και οι παρακάτω προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων στα ΥΥΣ της ΛΑΠ 227 και 228.
Η ΛΑΠ 227 και 228 περιλαμβάνουν ΥΥΣ (συστήματα & υποσυστήματα) που από τα παρατιθέμενα στοιχεία της 2ης Αναθεώρησης, στην πλειονότητά τους, δεν παρουσιάζονται ελλειμματικές συνθήκες τροφοδοσίας, ούτε βρίσκονται σε οριακή κατάσταση (βλέπε πίνακες 2ης αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ). Οι περιοχές που καλύπτουν τα εν λόγω ΥΥΣ, αποτελούν περιοχές με ευχερώς ανανεώσιμα υδατικά αποθέματα, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν περιοχές με αγροτικές εκμεταλλεύσεις του πρωτογενούς τομέα, στις οποίες δεν υπάρχει εναλλακτική πηγή για την άρδευση.
Οι οριζόμενες αποστάσεις για την κατασκευή νέων υδροληψιών, είναι εντελώς αυθαίρετες και εξαιρετικά περιοριστικές για την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και του πρωτογενούς τομέα.
Η ορθή προσέγγιση είναι η σύνταξη κανονιστικής απόφασης ανά ΥΥΣ, με βάση τα υδραυλικά χαρακτηριστικά του κάθε ΥΥΣ.
Ωστόσο και έως την σύνταξη κανονιστικής απόφασης ανά ΥΥΣ που θα λαμβάνει υπόψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε συστήματος αλλά και των αναγκών σε νερό, προτείνεται η εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου των αποστάσεων των υδροληψιών να προκύπτει από τις υδραυλικές παραμέτρους και τον υπολογισμό της ακτίνας επίδρασης. Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται η δυνατότητα άσκησης του συνταγματικού δικαιώματος πρόσβασης στο νερό τόσο στους παλιούς όσο και σε νέους χρήστες, από τα ΥΥΣ αφού από τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, υπάρχει πλεόνασμα νερού.
- Μ04Σ0805: Περιορισμοί και προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων απόληψης νερού στα Συστήματα EL0400170 Σύστημα Βασιλικής-Νυδρίου Λευκάδας και EL0400160 Σύστημα Λευκάδας
Οι οριζόμενες αποστάσεις από την ακτογραμμή είναι εξαιρετικά μεγάλες.
Προτείνεται η συνέχιση της εφαρμογής των προβλέψεων των μέτρων της 1ης Αναθεώρησης.
- Μ04Σ0808: Περιορισμοί και προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων απόληψης νερού στο Σύστημα Αμφιλοχίας EL0400140
Είναι αναγκαίο να προστατευτούν τα ΥΥΣ που παρουσιάζουν προβλήματα υφαλμύρινσης και απαιτείται να ληφθούν μέτρα. Ωστόσο, η εφαρμογή μιας τόσο εκτεταμένης ζώνης απαγόρευσης χωρίς την παροχή εναλλακτικών δυνατοτήτων στους αγρότες, ενέχει τον κίνδυνο να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα, (δημιουργία παράνομων υδροληψιών και ανεξέλεγκτων αντλήσεων).
Προτείνεται στην 2η Αναθεώρηση ΣΔΛΑΠ, η συνέχιση των προβλέψεων της 1ης Αναθεώρησης, αλλά με εντατικοποίηση των ελέγχων, τόσο στις υφιστάμενες όσο και στις νέες ΥΓ (π.χ. ετήσια δήλωση καταναλώσεων νερού & ενέργειας, υποβολή χημικών αναλύσεων νερού, κ.τ.λ.)
- Μ04Σ0810: Ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία της ποσοτικής κατάστασης των ΥΥ
Από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην 2η Αναθεώρηση, η πλειονότητα των ΥΥΣ δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υπερεκμετάλλευσης (βλέπε πίνακες 2ης αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ). Οι περιοχές που καλύπτουν τα εν λόγω ΥΥΣ, αποτελούν περιοχές με ευχερώς ανανεώσιμα υδατικά αποθέματα αλλά ταυτόχρονα είναι περιοχές με αγροτικές εκμεταλλεύσεις του πρωτογενούς τομέα στις οποίες δεν υπάρχει εναλλακτική πηγή για την άρδευση.
Οι οριζόμενες αποστάσεις για την κατασκευή νέων υδροληψιών είναι εντελώς αυθαίρετες και περιοριστικές για την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Η ορθή προσέγγιση είναι η σύνταξη κανονιστικής απόφασης ανά ΥΥΣ με βάση τα υδραυλικά χαρακτηριστικά του κάθε ΥΥΣ.
Έως την σύνταξη κανονιστικής απόφασης ανά ΥΥΣ που θα λαμβάνει υπόψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε συστήματος αλλά και των αναγκών σε νερό, προτείνεται η εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου των αποστάσεων των υδροληψιών να προκύπτει από τις υδραυλικές παραμέτρους και τον υπολογισμό της ακτίνας επίδρασης. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα άσκησης του συνταγματικού δικαιώματος πρόσβασης στο νερό τόσο στους παλιούς όσο και σε νέους χρήστες, στα ΥΥΣ που από τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, υπάρχει πλεόνασμα νερού.
Τα μέλη μας που δραστηριοποιούνται στις περιοχές που υπάγονται τα EL02 & EL04, διαθέτουν επιστημονικά δεδομένα και στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν στην υιοθέτηση μέτρων με στόχο την προστασία τόσο των ΕΥΣ & όσο και των ΥΥΣ.
Το ΓΕΩΤΕΕ ως θεσμοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας επί γεωτεχνικών θεμάτων, προτίθεται να συμβάλει ενεργά στο έργο της 2ης Διαβούλευσης με την συγκρότηση ομάδας εργασίας, προκειμένου να συζητηθούν επιστημονικές λεπτομέρειες και τεχνικά θέματα προκειμένου να συμπεριληφθούν στα κείμενα της 2ης Αναθεώρησης προς όφελος της προστασίας του υδατικού δυναμικού, του περιβάλλοντος, του πρωτογενούς τομέα και του κοινωνικού συνόλου.
Περιμένουμε από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, να λάβουν υπόψιν τους τις παρατηρήσεις μας και να μας προσκαλέσουν, προκείμενου μέλη τις επιστημονικής ομάδας του Επιμελητηρίου που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, στοιχειοθετημένα να παρουσιάσουν τις απόψεις τους, βάσει των επιστημονικών δεδομένων που διαθέτουν.
Στόχος θα είναι τα μέτρα που θα υιοθετηθούν κατά την 2η Αναθεώρηση, να συμβάλουν στην προστασία των υδατικών πόρων αλλά και στην αειφόρο ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
